ऐकावे ते नवलच । एकाच झाडावर टोमॅटो अन् वांग्याचे उत्पादन, शेतकऱ्यांना होणार दुहेरी फायदा

मुंबई ब्युरो : शहरी भागातही उपलब्ध जागेत भाजीपाल्याची लागवड केली जाते. मात्र, जागेअभावी उत्पादनावर मर्यादा पडतात. पण आता चिंता करण्याचे काहीच कारण नाही, कारण भारतीय कृषी संशोधन परिषदेच्या संशोधकांनी शोधच तसा लावलेला आहे. एकाच वनस्पतीमधून आता टोमॅटो आणि वांग्याचे उत्पादन घेता येणार आहे. अहो खरचं..विश्वास ठेवा आता या दोन्ही भाजीपाल्याची निर्मिती एकाच वनस्पतीमधून होणार आहे. त्यामुळे शहरी भागातील नागरिकांसाठी हे खूप फायदेशीर ठरणार आहे. कमी जागेत अधिकचे उत्पन्न मिळणार आहे. या अनोख्या वनस्पतीचे नाव आहे ब्रिमाटो.

भाज्यांची उत्पादनता वाढवण्यासाठी शास्त्रज्ञ कलमकरण्याचा अवलंब करत आहेत. एकाच वनस्पतीमध्ये दोन भाज्यांचे कलम केले जाते जेणेकरून दोन्ही फळे एकाच वनस्पतीतून मिळू शकतील. कमी वेळात आणि कमी जागेत भाज्या तयार करण्यासाठी कलम तंत्राने तयार केलेली वनस्पती ही खूपच प्रभावी ठरली आहे.

असे केले कलम

आयसीएआर आणि इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ व्हेजिटेबल रिसर्च, वाराणसी यांनी आता ग्राफ्ड पोमाटो (बटाटा-टोमॅटो) च्या यशस्वी उत्पादनानंतर विविध प्रकारच्या ब्रिमाटो विकसित केल्या आहेत. आयसीएआरच्या सांगण्यानुसार वांग्याचा वाण 25 ते 30 दिवसांचे आणि टोमॅटोचे वाणही 22 ते 25 दिवसांचा असताना त्याचे कलम करण्यात आले होते.

कलम करतानाची घेतली विशेष काळजी

वांग्याची मुळे – आयसी 111056 वांग्याच्या विविध प्रकारामध्ये 5 टक्के प्रमाण असे आहे की त्यामध्ये कलम करण्याची प्रक्रिया करता येते. त्यानुसार बाजू / विभाजन पद्धतीनुसार हे कलम करण्यात आले होते, ज्यामध्ये मुळ आणि स्कोन या दोन्ही ठिकाणी 5 ते 7 मिमी (45 डिग्री कोन) तिरके काप केले गेले. कलम केल्यानंतर लगेचच, लागवड केलेला प्रकल्प नियंत्रित वातावरणीय अवस्थेत ठेवण्यात आले. जिथे तापमान, आर्द्रता आणि प्रकाश पहिले 5 ते 7 दिवस समप्रमाणात ठेवण्यात आला होता. त्यानंतर 5 ते 7 दिवस अर्धवट ऊन आणि अर्धवट सावलीत ठेवण्यात आले.

आता व्यावसायिक उत्पादनावर संशोधन

वाराणसीयेथील इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ व्हेजिटेबल रिसर्चच्या शास्त्रज्ञांनी दिलेल्या माहितीनुसार, कलम ऑपरेशननंतर 15 ते 18 दिवसांनी या क्षेत्रात कलम वनस्पतींचे प्रत्यारोपण करण्यात आले. सुरुवातीच्या विकासाच्या टप्प्यात, वांग्याच्या आणि टोमॅटोच्या दोन्ही वंशजांमध्ये संतुलित विकास राखण्याची खबरदारी घेण्यात आली. याशिवाय कलम केलेल्या ठिकाणी काही अडचण असल्यास ती ताबडतोब काढून टाकण्यात आली.

लागवडीनंतर 60 ते 70 दिवसांनी टोमॅटो आणि वांग्याची दोन्ही फळे वनस्पतीतून येऊ लागली. याच वनस्पतीतून 2.383 किलो टोमॅटो आणि 2.64 किलो वांगे लागलेली आहेत. शास्त्रज्ञांच्या मते, शहरी आणि उपनगरीय भागांसाठी कलम तंत्रज्ञान खूप उपयुक्त ठरेल. पॉटमध्ये एकाच वनस्पतीतून दोन भाज्या तयार केल्या जाऊ शकतात. वाराणसीच्या आयसीएआर-आयव्हीआर येथे कलम केलेल्या ब्रिमाटोच्या व्यावसायिक उत्पादनावर अद्याप संशोधन सुरू आहे.